Urlop rodzicielski — co to jest?
Urlop rodzicielski to urlop przysługujący obojgu rodzicom (także adopcyjnym). Warunkiem jego otrzymania jest zatrudnienie w ramach umowy o pracę lub opłacanie składki chorobowej. Urlop rodzicielski jest dobrowolny. Rodzice mogą z niego skorzystać od razu po urlopie macierzyńskim lub wykorzystać w późniejszym terminie. Urlop rodzicielski jest bardziej „elastyczny” od urlopu macierzyńskiego — można go podzielić go mniejsze okresy (maksymalnie 5) i wykorzystać w ciągu 6 lat od urodzenia dziecka.
Ile trwa urlop rodzicielski?
Od 2023 roku po wprowadzeniu dyrektywy work-life balance urlop rodzicielski został wydłużony o 9 tygodni. Obecnie rodzice mogą wykorzystać 41 tygodni urlopu rodzicielskiego (w przypadku urodzenia jednego dziecka) lub 43 tygodnie (w przypadku urodzenia bliźniąt lub większej liczby dzieci). Przed 2023 rokiem urlop rodzicielski trwał 32-34 tygodnie, czyli niecałe 8 miesięcy.
Do kiedy można wykorzystać urlop rodzicielski?
Urlop rodzicielski należy wykorzystać nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat.
Czy można skrócić/przerwać urlop rodzicielski?
Tak. W każdym momencie przebywania na urlopie rodzicielskim rodzic może z niego zrezygnować i wrócić do aktywności zawodowej. W takim przypadku chęć powrotu do pracy należy zgłosić pracodawcy.
Urlop rodzicielski a praca — czy w trakcie urlopu rodzicielskiego można pracować?
Tak! W trakcie urlopu rodzicielskiego rodzice mogą pracować, ale w wymiarze nie większym niż połowa etatu. W takiej sytuacji urlop rodzicielski obejmuje pozostałą część etatu.
Czy urlop rodzicielski wlicza się do stażu pracy?
Tak, urlop rodzicielski wlicza się do stażu pracy.
Urlop rodzicielski a urlop macierzyński
Urlop rodzicielski jest przedłużeniem urlopu macierzyńskiego. Po urodzeniu dziecka najpierw przysługuje rodzicom urlop macierzyński (20-37 tygodni w zależności od liczby urodzonych dzieci podczas jednego porodu), a następnie urlop rodzicielski. Pierwsze 14 tygodni urlopu macierzyńskiego jest obowiązkowe i należy się tylko mamie. Kolejne tygodnie może wykorzystać tata (urlop tacierzyński), a mama może wrócić do pracy.
| Urlop macierzyński | Liczba dzieci urodzonych podczas jednego porodu |
| 20 tygodni | 1 |
| 31 tygodni | 2 |
| 33 tygodnie | 3 |
| 35 tygodni | 4 |
| 37 tygodni | 5 i więcej |
| Urlop rodzicielski | Liczba dzieci urodzonych podczas jednego porodu |
| 41 tygodni | 1 |
| 43 tygodnie | 2 i więcej |
| Urlop macierzyński i rodzicielski — suma | Liczba dzieci urodzonych podczas jednego porodu |
| 61 tygodni | 1 |
| 74 tygodnie | 2 |
| 76 tygodni | 3 |
| 78 tygodni | 4 |
| 80 tygodni | 5 |
Wniosek o urlop rodzicielski — czy urlop rodzicielski jest płatny?
Tak, urlop rodzicielski jest płatny. Wysokość zasiłku rodzicielskiego zależy od terminu, w jakim rodzic złoży wniosek o zasiłek macierzyński. Jeśli wniosek zostanie złożony w ciągu 3 tygodni (21 dni) od dnia porodu, wtedy urlop macierzyński łączy się z urlopem rodzicielskim i następuje wypłata zasiłku macierzyńskiego w wysokości 81,5% wynagrodzenia. Natomiast jeśli wniosek o urlop rodzicielski zostanie złożony po terminie (później niż 21 dni od porodu), wypłata zasiłku zostanie podzielona. Najpierw rodzic otrzyma zasiłek za urlop macierzyński w wymiarze 100% wynagrodzenia, a następnie zasiłek za urlop rodzicielski w wymiarze 60% wynagrodzenia.
Kto płaci za urlop rodzicielski?
Zasiłek za urlop rodzicielski wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
Urlop rodzicielski dla ojca
Urlop rodzicielski przysługuje obojgu rodzicom (biologicznym, adopcyjnym). Skorzystać z niego może zarówno matka, jak i ojciec dziecka. Warto pamiętać, że 9 tygodni z 41 tygodni urlopu rodzicielskiego jest na wyłączność, co oznacza, że należy się każdemu z rodziców.
Przykład:
Kobieta urodziła jedno dziecko, w związku z czym rodzicom przysługuje 41 tygodni urlopu rodzicielskiego. Mama chce wykorzystać cały urlop rodzicielski, ale przysługuje jej nie 41 tygodni, tylko 32 tygodnie (41 minus 9). Pozostałe 9 tygodni musi wykorzystać tata, w przeciwnym razie urlop ten przepadnie. Tak samo jest w drugą stronę. To tata może wykorzystać 32 urlopu rodzicielskiego a mama tylko 9 tygodni.
💡 Z urlopu rodzicielskiego rodzice mogą skorzystać w tym samym czasie.
Urlop rodzicielski podstawa prawna
Szczegółowe informacje na temat urlopu rodzicielskiego dostępne są w Kodeksie Pracy pod tym linkiem.
Urlop rodzicielski w świadectwie pracy
W świadectwie pracy powinna znaleźć się informacja zarówno o wykorzystanym urlopie macierzyńskim, jak i rodzicielskim. Informację o wykorzystanym urlopie rodzicielskim wykazujemy w ust. 6 pkt 4 świadectwa pracy. Informacja ta jest bardzo ważna dla rodzica i przyszłego pracodawcy, szczególnie jeśli urlop rodzicielski nie został w pełni wykorzystany. Dzięki temu będzie jasne, ile jeszcze tygodni urlopu zostało do wykorzystania.
Jesteś aktywnym zawodowo rodzicem lub pracujesz w dziale HR? Poznaj inne rodzaje świadczeń rodzicielskich:
urlop tacierzyński | urlop macierzyński | urlop wychowawczy | urlop ojcowski | opieka nad dzieckiem | kosiniakowe