Zastanawiasz się, czy pracodawca może sprawdzać pracownika alkomatem? Przeczytaj artykuł i dowiedz się kto i kiedy może sprawdzić trzeźwość pracownika w 2024 roku.
Czy pracodawca może badać alkomatem?
Tak, od 2023 roku pracodawca może przeprowadzić kontrolę trzeźwości wśród swoich pracowników. Wcześniej nie było to możliwe — jeśli pracodawca chciał przebadać podwładnych alkomatem, musiał wezwać w tym celu policję. Zmiany te zawdzięczamy zapisom w Kodeksie Pracy, które jasno regulują kwestię trzeźwości w zakładach pracy. Nie oznacza to, że pracodawca może sprawdzać trzeźwość pracowników kiedy tylko mu się to podoba. Może to zrobić tylko w określonych przypadkach.
Kiedy pracodawca może przeprowadzić badanie trzeźwości pracownika?
Pracodawca może badać alkomatem pracownika w przypadku uzasadnionego podejrzenia, że pracownik znajduje się pod wpływem alkoholu. W takiej sytuacji nie może dopuścić pracownika do wykonywania obowiązków. Osoba pod wpływem alkoholu w miejscu pracy stanowi zagrożenie dla siebie, współpracowników, a także naraża na szkody mienie pracodawcy.
Prewencyjna kontrola trzeźwości
Poza uzasadnionym podejrzeniem nietrzeźwości pracownika pracodawca może jeszcze przeprowadzać w firmie tzw. prewencyjną kontrolę trzeźwości. W tym przypadku badaniu alkomatem może poddać wszystkich zatrudnionych. Nie ma tu znaczenia rodzaj podpisanej umowy, ani miejsce pracy. Pracodawca ma prawo skontrolować pracowników zatrudnionych w ramach umowy o pracę, umowy o dzieło, umowy zlecenia, a nawet osoby współpracujące w ramach B2B. Prewencyjna kontrola trzeźwości może się odbyć w zakładzie pracy, biurze, w terenie oraz w domu pracownika — jeśli ten wykonuje swoje obowiązki zdalnie.
Jedynym warunkiem do przeprowadzenia prewencyjnej kontroli trzeźwości jest powiadomienie o tym fakcie pracownika z co najmniej 2-tygodniowym wyprzedzeniem. Pracownik musi wiedzieć, gdzie i kiedy zostanie zbadany alkomatem.
Pracodawca powinien też pamiętać, że jeśli zamierza prewencyjnie kontrolować trzeźwość w miejscu pracy, musi poinformować o tym fakcie każdą nowo zatrudnioną osobę.
Czy można odmówić badania alkomatem?
W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że pracownik spożywał alkohol (wyraźny zapach alkoholu, dziwne zachowanie), nie może on odmówić badania alkomatem. Jeśli pracownik odmówi, pracodawca ma prawo poprosić o pomoc policję (nietrzeźwy pracownik stwarza zagrożenie w miejscu pracy). Policjanci z kolei mogą przebadać pracownika za pomocą alkomatu lub skierować go na badania krwi.
Badanie krwi na zawartość alkoholu można wykonać w następujących sytuacjach:
- jeśli pracownik nie chce poddać się badaniu alkomatem,
- pracownik sam wnioskuje o badanie krwi na zawartość alkoholu,
- stan pracownika uniemożliwia na przebadanie go alkomatem,
- uzyskany wynik badania alkomatem wykracza poza skalę pomiarową,
- pracodawca nie posiada certyfikowanego alkomatu do przeprowadzenia badania.
Natomiast jeśli kontrola trzeźwości przeprowadzana jest w firmie prewencyjnie, a pracownik nie został poinformowany o badaniu przynajmniej 14 dni wcześniej, to może odmówić badania alkomatem.
Zgoda pracownika na badanie alkomatem — wzór
Jak powinien wyglądać dokument zawierający zgodę pracownika na badanie alkomatem w miejscu pracy? Zgoda powinna zawierać:
- datę i miejsce wykonania badania,
- treść: wyrażam zgodę na przeprowadzanie kontrolnego badania alkomatem,
- czytelny podpis pracodawcy,
- czytelny podpis pracownika poddawanego badaniu.
Jakie konsekwencje mogą spotkać pracownika, który stawił się w pracy pod wpływem alkoholu?
Za stan trzeźwości uznaje się wynik poniżej 0,1 mg (0,2 promila) alkoholu w wydychanym powietrzu. Wartości powyżej 0,2 promila oznaczają, że pracownik znajduje się pod wpływem alkoholu.
Badanie alkomatem wykazało, że pracownik jest w stanie nietrzeźwości? Oto konsekwencje, jakie mogą spotkać pracownika:
- kara pieniężna, nagana lub upomnienie;
- potraktowanie nieobecności związanej ze stanem nietrzeźwości jako nieobecność nieusprawiedliwiona lub usprawiedliwiona, ale bez prawa do wynagrodzenia;
- zwolnienie dyscyplinarne z powodu poważnego naruszenia podstawowych obowiązków zawodowych.
Ostateczną decyzję odnośnie do dalszego postępowania z pracownikiem, który stawił się w pracy pod wpływem alkoholu, podejmuje pracodawca.